2021-01-20 17:09:50 | Avondklok geknipt voor trip met virtual-realitybril

Komen de muren op u af? Zet een VR-bril op en ga wandelen in uw favoriete buurt in Parijs, bezoek het International Space Station, of zwem een eindje boven een koraalrif met dolfijnen.

De pandemie lijkt het uitgelezen moment voor de doorbraak van virtual reality (VR). Maar zelfs nu miljoenen mensen noodgedwongen thuis zitten, zijn ze niet massaal gevlucht naar de virtuele werelden van VR.

De jaarcijfers van de industrie zijn teleurstellend. De verkoop van VR-games steeg in 2020 weliswaar met 25 procent, blijkt uit een jaarraport van onderzoeksbureau Nielsen, daar tegenover staat een daling van de verkoop van VR-brillen met 20 procent, door gebrek aan nieuwe content voor de Playstation VR en het verdwijnen van de populaire mobiele platforms als Samsung Gear VR.

VR blijft een hype in verval. Zo beëindigde Google eind vorig jaar de verkoop van zijn Daydream-headset, waarbij het toegaf dat „er niet de brede inburgering heeft plaatsgevonden onder consumenten en ontwikkelaars waar we op hoopten.” Zowel de BBC als de New York Times doekten hun VR-redacties op. Grote mediabedrijven investeren nu liever in podcasts, de nieuwe veelbelovende vertelvorm.

Waarom de in 2016 voorspelde doorbraak nooit kwam? De belangrijkste reden is waarschijnlijk het gebruiksgemak – of beter: het gebrek daaraan. De meeste VR-brillen zijn zwaar, het gewicht van het scherm drukt op de neus en jukbeenderen. Vooral na langere sessies wil je niets liever dan die halve kilo aan apparatuur afzetten. Bovendien geeft VR aan beginners vaak misselijkheidsklachten. Daar is overheen te komen – als de hersenen wennen aan het gebruik van de bril. Maar begrijpelijk schrikt die eerste misselijkheid veel gebruikers af. Tenslotte zondert VR de gebruiker extreem af van zijn omgeving. Je kunt niet even een slok cola nemen met zo’n bril op je hoofd, en je bent een gevaar voor jezelf en je omgeving, zwiepend met je armen in de huiskamer naar virtuele vijanden.

Quest 2 op alle vlakken beter dan voorganger

Terwijl het aantal gebruikers afneemt, worden de games en films steeds beter, de brillen steeds lichter, en de beeldschermen scherper. Het beste bewijs daarvan is de in september vorig jaar gelanceerde Oculus Quest 2. Oculus, dat in 2014 door Facebook werd overgenomen, bood met de Quest 1 al de beste kwaliteit voor de laagste prijs. De Quest 2 verbetert zijn voorganger op alle vlakken: het beeldscherm heeft een hogere resolutie, de bril is tien procent lichter en met 350 euro ook nog eens honderd euro goedkoper dan de Quest 1.

Indrukwekkend op de Oculus Quest 2 is de game Vader Immortal: A Star Wars VR Series, waarin de controller in je rechterhand dienst doet als lightsaber. De ervaring om met dat lichtzwaard je eerste vijand te verslaan, is voor iedere Star Warsfan onvergetelijk. De game is zoals de meeste moderne VR-games opgebouwd uit korte episodes die vooral gericht zijn op korte en snelle actie. Zo hebben VR-games momenteel meer weg van ouderwetse arcadespellen, in tegenstelling tot de lang gerekte, tientallen uren durende ervaringen die moderne 2d-games bieden.

Maar deze recensent neigde de afgelopen weken vooral naar VR-ervaringen met een kalmerende werking. Zoals Nature Treks VR, een game die je uitgestrekten weiden en kraakheldere stranden laat ontdekken terwijl rustgevende soundscapes de ongeëvenaarde 3d-audio van de Quest benutten. Of The Climb, waarin je rotswanden beklimt op de meest adembenemende locaties, met op de achtergrond het geluid van tjilpende vogels.

Meelopen met een Black Lives Matter-mars

Eén VR-genre is de laatste jaren nagenoeg verdwenen: de VR-journalistiek. De New York Times pionierde in 2015 met de film The Displaced, waarin de krant drie kinderen in oorlogsgebieden volgde. VR wordt wel een empathiemachine genoemd, omdat het de kijker de ervaring geeft pal naast iemand te staan, in diens wereld. Goede reportage-journalistiek heeft het vermogen de kijker of lezer in een andere omgeving te plaatsen, en mee te laten voelen met het onderwerp van de reportage. Maar in een film als The Displaced heeft de kijker het gevoel daadwerkelijk samen met een scholier in zijn kapot geschoten school op de Krim in Oekraïne te staan – daar kan geen pen of camera tegenop.

De vierdelige VR-documentaire In Protest, ook te zien op de Oculus, toont de kracht van het genre. Filmmakers Alton Glass and Adam Davis-McGee volgden de massale Black Lives Matter-protesten, afgelopen zomer in de VS. Elke aflevering zoomt in op een andere Amerikaanse stad, en de lokale leiders die de protestmarsen organiseerde. Hoogtepunten zijn de protestmarsen zelf, waarbij de kijker het gevoel krijgt er zelf bij te zijn en zo dicht bij de demonstranten te staan dat je ze bijna kan aanraken.

In Protest is één van de weinige journalistieke VR-producties die het afgelopen jaar zijn gemaakt, maar de film bewijst wel dat VR nog niet dood is.