2020-10-12 15:00:14 | Rekenkamer: Defensie trekt niet genoeg geld uit voor onderzeeboten | Binnenland

Volgens het onderzoek heeft minister Ank Bijleveld (Defensie) de afgelopen jaren 1,14 miljard euro voor het project gereserveerd. Maar de daadwerkelijke kosten voor de boten ligt zo’n 730 miljoen euro hoger, aldus de Rekenkamer.

De vier Walrus-onderzeeboten die Defensie nu gebruikt, stammen uit de jaren ’90 en zijn aan vervanging toe. Hun levensduur verloopt in 2025. Defensie werkt sinds 2016 aan dit project en denkt pas vanaf 2028 de eerste nieuwe boot te ontvangen. Vier jaar geleden dacht de minister dat dit in 2025 al zou kunnen. De Walrusonderzeeboten hebben een levensduurverlenging gekregen, waardoor hun inzet in de afgelopen drie jaar is beperkt. In die jaren kon Nederland niet voldoen aan de eigen norm van twee inzetbare boten, en het NAVO-streven van drie boten werd al helemaal niet gehaald. Dat zal de komende tien jaar niet veranderen.

Het type boot dat Defensie op het oog heeft, is een combinatie van verschillende ontwerpen van werven, waarvan nog geen enkele zich in de praktijk heeft bewezen. De kans dat Nederland een boot ’van de plank’ kan kopen, is daarom klein. Een beter ontwerp dat met drie boten alle taken aan zou kunnen, valt volgens de minister af vanwege te hoge kosten. Defensie maakt later een definitieve keuze voor een van de ontwerpen.

Financiële risico’s

Er kleven ook financiële risico’s aan het project, schrijft de Rekenkamer. Zo zijn de kosten voor de transitiefase van de Walrus-onderzeeboten naar een nieuw type niet meegenomen in de berekening, en ook niet alle bewapening wordt meegeteld. De Rekenkamer wijst erop dat in landen als Canada en Australië het gebruik van nieuwe onderzeeboten duurder is uitgevallen dan oudere generaties. Ook wordt er nu geen rekening gehouden met onverwachte risico’s.

Staatssecretaris Barbara Visser (Defensie) laat in een reactie weten een budgetverhoging van 730 miljoen euro niet nodig te vinden, en wijst op de relatief hoge risicoreservering bij het investeringsproject. De Rekenkamer vindt desalniettemin dat schattingen en budgetten in lijn moeten zijn met elkaar en zegt ’verbaasd’ te zijn dat de bewindspersonen van Defensie er niet hetzelfde instaan. Hoewel het Bijleveld wel is gelukt het inzicht in het benodigde budget voor de Kamer te verhogen, moeten alle verwachte kosten goed in beeld worden gebracht voor het parlement, vindt de Rekenkamer.

Nederlandse boot

Voor het ontwerp en de bouw van de nieuwe onderzeeboten voor de Nederlandse marine zijn nog drie partijen in de race: de Nederlands-Zweedse combinatie Damen/Saab, het Duitse TKMS en de Franse werf Naval, die samenwerkt Koninklijke IHC, bouwer van baggervaartuigen. Het Franse en het Zweeds-Nederlandse voorstel zijn vooralsnog het meest kansrijk.