2020-10-12 18:15:55 | Amateursport was de brandhaard die gedoofd kon worden

In de auto naar het trainingsveld van hockeyvereniging Klein Zwitserland werd coach Jorge Nolte van Dames 1 gebeld. Een speelster vertelde dat ze positief was getest op het coronavirus. Even later kwam er nog een telefoontje van een andere speelster, met dezelfde boodschap. Toen begon Nolte zelf te bellen. Want er waren teamgenoten die met de besmette speelsters in de auto hadden gezeten. Met een mondkapje op, maar ze moesten toch in quarantaine. Toen Nolte vorige week vrijdag op de club kwam, had hij nog maar zes speelsters en een keeper over om mee te trainen.

„We zijn ook koploper afgelastingen”, vertelt Nolte aan de telefoon. Niet alleen zijn trainingen zijn geraakt door besmettingen; van het eerste vrouwenteam van Klein Zwitserland werden er al drie wedstrijden afgelast. Twee keer door besmettingen bij de tegenstander, één keer doordat eigen speelsters Covid-19 hadden. In de Promotieklasse, het tweede niveau, hebben alle teams nu al twee of drie wedstrijden meer gespeeld dan Klein Zwitserland. Nolte: „Je kunt je afvragen of er nog een eerlijke competitie te spelen is. Als toevallig de beste speelsters van een team uitvallen en je moet toch spelen, dan krijg je heel andere uitslagen. Dan kan zomaar de kampioen niet de beste ploeg zijn, maar de gelukkigste.”

Voor de tweede keer

Maandagavond werd bekend dat het kabinet de amateursport voor de tweede keer in de coronacrisis aan banden wil leggen. Via de NOS en RTL Nieuws lekte het (voorgenomen) kabinetsbesluit uit, dinsdagavond maakt het kabinet officieel om het coronavirus in te dammen. De maatregelen voor de sport zijn simpel, maar pijnlijk: alle amateursport boven de achttien jaar zou worden stopgezet. Professionele sport – zoals het voetbal in de Eredivisie – zou zonder publiek mogen doorgaan.

Lees ook: zoeken naar veerkracht in de tweede golf.

Het besluit komt niet als een verrassing: de problemen op de amateurvelden werden de afgelopen weken – onder druk van toenemende besmettingen – steeds groter. In het hele land werden wedstrijden, van voetbal tot handbal tot honkbal tot rugby, afgelast. Voetbalvereniging Eefde, bij Zutphen, maakte na meerdere besmettingen bekend dat niemand sportpark De Wolzak meer mocht betreden. Handbalvereniging E&O uit Emmen besloot zelf niet meer in actie te komen. „Als vereniging voelen wij een morele verplichting met betrekking tot risico’s die onze leden lopen”, schreef het bestuur aan de leden.

Zelfs als de sport wél kon doorgaan, was het lastig te organiseren. Kleedkamers mochten niet te vol raken, kantines waren dicht. Dat leverde flink omzetverlies op (voor de gehele sportsector wordt een verlies voorspeld van circa 1,5 miljard euro), maar ook irritatie en onmogelijke wedstrijdschema’s. Arjen Vos, scheidend voorzitter van Helmondia/MULO (net opgegaan in fusieclub SV De Braak): „Wij zijn allemaal vrijwilligers en moeten die enorme logistieke operatie maar zien te regelen. Zoek het maar uit, zegt het kabinet.”

Hoe gevaarlijk is sport?

Hoe gevaarlijk sport precies is, is volgens het RIVM niet bekend. Het instituut maakt wel de resultaten van het bron- en contactonderzoek bekend. Ongeveer 4 procent van de besmettingen valt onder de categorie „vrijetijdsbesteding, zoals een sportclub”. Afgelopen twee weken lag dat percentage iets onder de 5 procent. Dit percentage gaat dus niet alleen over sport. Bovendien kunnen GGD’s, onder meer door overbelasting, de afgelopen periode maar voor ongeveer een kwart van de besmettingen een bron vinden.

Toch laat het percentage zien dat sport een betrekkelijk groot risico vormt. Alleen werk, familiebijeenkomsten en de thuissituatie leiden vaker tot een besmetting. Normaal gesproken worden iets meer mensen in de horeca besmet, maar de laatste week was sport juist vaker plaats van besmetting dan café’s en restaurants.

De amateursport schrappen is bovendien een relatief eenvoudig toepasbare maatregel – makkelijker en directer bijvoorbeeld dan mensen ertoe bewegen minder bij familie op bezoek te gaan. Het was een brandhaard die betrekkelijk eenvoudig gedoofd kon worden.

Dat maakt het besluit logisch, al is het ook pijnlijk. Niet alleen voor sporters die hun competities misschien nooit kunnen uitspelen. Doordat het de tweede keer is dat de amateursport een algehele stop te verduren krijgt, weet het kabinet nu veel beter wat de gevolgen van het besluit zullen zijn. En die zijn niet te onderschatten.

Schade aan de gezondheid

Het Mulier instituut, een sportonderzoeksbureau, bracht de gevolgen de afgelopen maanden al in kaart. Zo gingen er veel minder mensen sporten toen verenigingen werden gesloten. Sportdeelname van volwassenen, de groep die nu opnieuw wordt getroffen, nam flink af. In een normale lente sport 13 procent van de volwassenen helemaal niet – tijdens de eerste maatregelen was dat 18 procent.

Kinderen in de basisschoolleeftijd stopten het meest met sporten. Ze sportten 50 procent minder dan normaal, becijferde het instituut. Ouders gaven in vragenlijsten aan dat hun kinderen vaker geïrriteerd waren, inactiever en minder fit als ze minder bewogen. Dat wil het kabinet nu voorkomen – een van de redenen dat kinderen wel mogen blijven sporten (ze lijken ook een minder grote rol in de verspreiding van het virus te spelen).

Toch zijn ook de gevolgen voor volwassen groot. Dat zij minder bewogen, heeft „negatieve gevolgen voor onze leefstijl en mentaal welbevinden”. De onderzoekers schrijven ook: „De zorgkosten die hier het gevolg van zijn, worden berekend op 349 miljoen euro.”

Jorge Nolte, de coach van het damesteam van Klein Zwitserland, had maandagmiddag al een voorgevoel dat de amateursport weer pas op de plaats zou moeten maken. Hij had gekeken naar de persconferentie waarin het nieuwe aantal besmettingen bekend werd gemaakt. „Er was geen houden meer aan. We zijn aan het dansen op een vulkaan. Op een gegeven moment zijn er belangrijkere zaken dan sport. Een goede, serieuze competitie was toch al bijna een utopie.”