2021-01-20 19:31:06 | Het EK voetbal moet straks een voetbalfeest worden. Maar hoe?

Het is het grootste sportevenement in Roemenië sinds de val van het communisme in 1989. Dus ja, corona of niet, Boekarest is vastbesloten om het EK voetbal te kunnen huisvesten, zegt Razvan Mitroi, woordvoerder van de Roemeense voetbalbond. „We staan naast elf grote Europese steden en spelen in de ‘Premier League’ van het Europese voetbal. We willen bijdragen aan het beste EK ooit.”

Bij de UEFA horen ze waarschijnlijk niets liever. Maar het beste EK ooit: hóé dan?

Vijf maanden voor de openingswedstrijd tussen Italië en Turkije in Rome, op 11 juni, is het nog nauwelijks denkbaar dat deze editie het grote voetbalfestijn wordt dat toenmalig UEFA-voorzitter Michel Platini bedacht ter viering van het zestigjarig bestaan van het EK. Feest van Bilbao tot Baku: Platini wentelde zich in de slingers.

Lees ook dit eerdere verhaal over het onvermijdelijke uitstel van het EK

Maar nu, bijna een jaar nadat het EK vooruit werd geschoven, is er nog altijd veel onzeker. Het EK is een puzzel waarvan slechts de contouren duidelijk zijn. Namelijk: dat 24 landen vanaf 11 juni een maand lang om de Europese titel strijden, verspreid over twaalf speelsteden, waaronder Amsterdam. De verdere invulling is voer voor speculatie, mede doordat er door de opzet van het toernooi twaalf regeringen bij betrokken zijn, met elk hun eigen virusaanpak en vaccinatiestrategie.

Een voorbeeld: het zou zomaar kunnen dat in Boedapest straks in een vol stadion mag worden gespeeld, terwijl de Johan Cruijff Arena halfleeg blijft als Oranje daar zijn drie groepsduels speelt. En stel dat er wel 50.000 man welkom is. Wat te doen met de fans van de tegenstanders, de duizenden Oekraïners, Oostenrijkers en Noord-Macedoniërs die ook onderdeel van het feestje willen zijn?

„Grote kans dat wij onze kwetsbare mensen tegen die tijd voldoende hebben beschermd, maar dat je met andere landen speciale afspraken moet maken”, zegt Gijs de Jong, namens de KNVB toernooidirecteur in Nederland.

Terug naar de tekentafel

Nadat het werk enkele maanden heeft stilgelegen, zijn hij en zijn collega’s bij de gemeente Amsterdam, Schiphol en de Arena nu weer naar de tekentafels teruggekeerd. De UEFA heeft hen en de andere speelsteden gevraagd om vier scenario’s uit te werken: spelen met 100 procent publiek, met 50 procent, met 25 procent en zonder publiek. Begin maart beslist de UEFA welke kant het op gaat.

In Boekarest gaan ze voor een halfvol stadion, aldus woordvoerder Mitroi. „Dat heeft te maken met vaccineren. Onze regering heeft moeite om iedereen die wil van een vaccin te voorzien.”

Amsterdam is veel ambitieuzer, aldus De Jong. „Het stadium van spelen zonder publiek of met inachtneming van de anderhalve meter zouden we tegen die tijd wel voorbij moeten zijn. Naar verwachting zal de druk op de zorg verdwenen zijn. Het vaccineren is dan in volle gang, de buitentemperatuur is beter, we maken nog meer gebruik van sneltests en we hebben dan ook meer inzicht over het gedrag van publiek.”

Testevenementen

Woensdag hoorde de toernooidirecteur dat het profvoetbal, ondanks de verscherping van de lockdown, mag beginnen met de ‘fieldlabs’ (testevenementen) in stadions. Wetenschappers gaan daarbij de besmettingsrisico’s bij stadionbezoek onderzoeken, door onder meer de verspreiding van aerosolen in kaart te brengen. De Jong: „Dat moet inzichtelijk maken of, maar wat ons betreft belangrijker hoe, de terugkeer van publiek verantwoord is. De basis is dat we met vaccinaties en testen op een verantwoorde manier terugkomen naar honderd procent publiek.”

Ook werd bekend dat er een fonds komt voor de evenementenbranche, bedoeld om voorbereidingskosten te dekken wanneer bijvoorbeeld het Songfestival, Lowlands, de Formule 1 in Zandvoort en het EK voetbal onverhoopt niet doorgaan. De Jong: „Een signaal waarmee de overheid het vertrouwen geeft dat er komende zomer weer wat mogelijk is. Evenementorganisators voelen zich daardoor gesteund om er weer volledig voor te gaan.”

Henk Markerink, directeur van de Johan Cruijff Arena, acht de kans klein dat het stadion helemaal vol zal zitten als Oranje op 13 juni tegen Oekraïne speelt. „Maar onze organisatie is er klaar voor. Met een druk op de knop kunnen we de machine op gang brengen. We hebben ooit in één dag de uitvaart van André Hazes georganiseerd. Dat ging om 55.000 man.”

Meer nog dan de speelsteden verlangt vooral de UEFA naar zekerheid, vanwege alle zakelijks deals die zijn gesloten. Met tv-productiebedrijven, die vanuit de twaalf organiserende landen wedstrijdbeelden over de wereld moeten verspreiden. En met fans, die moeten weten waar ze aan toe zijn. Zij kregen pas nog bericht dat ze tot 26 januari hun kaartjes kunnen retourneren als ze hun geld terug willen.

Van net zo groot belang zijn UEFA’s verplichtingen naar Euro 2020-partners als Fedex, Hisense en Booking.com. Die bedrijven willen weten of ze straks met gasten naar duels in Kopenhagen of Sint-Petersburg kunnen. En of het zin heeft om reclamecampagnes voor fanzones in Londen of Dublin te bedenken als onzeker is of die er komen. Booking.com heeft bijvoorbeeld sterk op Amsterdam ingezet. Maar wil Amsterdam straks wel volle pleinen?

De gemeente kan er nog niet veel over zeggen. „Er is een team hard aan de slag met scenario’s”, schrijft Amsterdam in een reactie. „Uitgangspunt is dat het risico op besmetting tijdens het toernooi niet hoger is dan in het dagelijkse leven, maar dat we wel het maximale mogelijk maken. We houden met alle betrokken partners de ontwikkelingen in de gaten, maar willen op dit moment niet op de zaken vooruitlopen.”

Toernooi in één land?

Om niet van verschillende landen afhankelijk te zijn, zou de UEFA ook de mogelijkheid onderzoeken om het EK in één land te houden, net als de eindrondes van de Champions League en Europa League. Duitsland is genoemd, maar dat heeft het EK 2024 al. Engeland? Daar is het crisis, wat overleggen bemoeilijkt. Rusland? Daar hebben ze in 2018 het WK gehouden én heeft UEFA-baas Aleksander Ceferin goede contacten.

Maar zoals een ingewijde uit UEFA-kringen zegt: „Dat werkt alleen als de regering van dat ene land wel fans toelaat, anders bloedt UEFA financieel toch.”

In Amsterdam is onlangs wel al een functionaris van de UEFA gearriveerd. Met een meetlat en een draaiboek onder zijn arm is hij de Arena komen inspecteren, kijkend hoe de tv-kabels richting de tv-compound lopen, waar het mediadorp precies komt te liggen en of alle andere afmetingen en tekeningen in het draaiboek kloppen.

Zolang niets is besloten, gaan alle voorbereidingen door. Toernooidirecteur Gijs de Jong: „Als Nederlandse supporter zou ik mijn kaarten zeker niet terugsturen. Ik zie perspectief.”