2020-10-30 13:02:14 | Maagdelijke kreeft op Antwerpse begraafplaats

Tot in Nieuw-Zeeland haalden ze het nieuws: de marmerkreeften die in groten getale op de Antwerpse begraafplaats Schoonselhof rondkruipen en daar de biodiversiteit in gevaar brengen. „Escaped cloned female mutant crayfish take over Belgian cemetery”, kopte de New Zealand Herald. Gemuteerde kreeftenvrouwtjes: het klinkt als een feministische tegenhanger van de jarentachtigtekenfilmserie Teenage Mutant Ninja Turtles. Wat is er aan de hand?

De marmerkreeft is een Noord-Amerikaanse zoetwaterkreeft die in Europa decennialang in aquaria is gehouden. In 2016 is de soort door de EU bestempeld als invasieve exoot, wat betekent dat de dieren niet meer mogen worden verhandeld of als huisdier mogen worden gehouden.

Bijzonder is dat de marmerkreeft zich ongeslachtelijk voortplant: de vrouwtjes klonen zichzelf. Dat werd ontdekt bij een kreeft in 1995 in een Duits aquarium. Haar ouders waren Amerikaanse rivierkreeften (Procambarus fallax), zelf legde ze eitjes waaruit steevast vrouwtjes geboren werden zónder mannelijke tussenkomst. Uiteindelijk besloten biologen alle nakomelingen uit deze lijn tot nieuwe soort te bestempelen: Procambarus virginalis, de ‘maagdelijke kreeft’. De New Zealand Herald beweert dat de soort in het lab is gecreëerd, maar dat is onjuist.

Chemische bestrijding

Inmiddels handhaven marmerkreeften zich ook in de vrije natuur: vaak zijn ze uitgezet door hobbyisten die er te veel kregen. Zo kruipt de soort ook op Madagaskar rond.

En dus op Schoonselhof. Ook elders in België zijn exemplaren aangetroffen, zegt Kevin Scheers van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek. „Er is nog een populatie in natuurgebied De Wolvenberg bij Antwerpen en twee nabij Leuven.” Een oplossing is niet zo snel voorhanden: „Enkel chemische bestrijding is succesvol gebleken, maar dat is in België wettelijk niet toegestaan.”

De kreeften eten waterplanten en daardoor wordt het water troebel en verslechtert de waterkwaliteit, zegt Scheers. Ook hebben ze invloed op de biodiversiteit doordat ze insecten en vissen- en amfibieëneieren eten.

De Texaanse kreeftenonderzoeker Zen Faulkes noemt het incident op Schoonselhof „niet uitzonderlijk”, wel zorgelijk. „Marmerkreeften zijn al in minstens twaalf Europese landen in het wild gespot. Het is deprimerend nieuws als er weer een land bijkomt. In België zijn er nu vijf geïntroduceerde kreeftensoorten en één inheemse, maar die wordt weggeconcurreerd.”