2021-04-29 09:30:00 | Frans Hals Museum geeft vergeten heldinnen een plek aan tafel | Haarlems Weekblad

HAARLEM In locatie Hal van het Frans Hals Museum in Haarlem is van 25 juni tot en met 2 januari de tentoonstelling ‘Who is she? Portretten vertellen’ te zien. Het monumentale werk ‘Guess Who’s Coming to Dinner Too?’ van kunstenaar en cultureel activist Patricia Kaersenhout (Den Helder, 1966) vormt het middelpunt. 

Met deze installatie, bestaand uit grote, rijk gedekte eettafels vol glaswerk en geborduurde lopers, geeft Kaersenhout vrouwen van kleur die nog geen positie hebben veroverd in de geschiedschrijving een plek aan tafel: een hedendaags portret van heldinnen van verzet. In deze tentoonstelling wordt de installatie omringd door bijzondere portretten van en door vrouwen uit de collectie van het Frans Hals Museum. Met ‘Who is she?’ nodigt het Frans Hals Museum zijn publiek uit om anders te kijken naar de manier waarop vrouwen werden en worden gepresenteerd in museale collecties.

CEREMONIEEL BANKET ‘Guess Who’s Coming to Dinner too?’ (2017-21) bouwt verder op het iconische kunstwerk ‘The Dinner Party’ (1974-79) van de Amerikaanse feministische kunstenaar Judy Chicago (Chicago, 1939). Zij dekte een grote tafel voor vergeten vrouwen die belangrijk werk hebben verricht op sociaal-maatschappelijk, wetenschappelijk of artistiek vlak. Een ceremonieel banket voor vrouwen van de prehistorie tot de 20ste eeuw, van Keizerin Theodora tot Virigina Woolf.

Kaersenhout borduurt hierop voort door aan haar tafel een plek te geven aan heldinnen van kleur. “Er zijn mensen die denken dat mijn werk een kritiek is op Judy Chicago, maar dat is het niet. Zij laat één perspectief zien en dat is de Amerikaanse geschiedenis en de westerse geschiedschrijving. Ik wil daar een perspectief aan toevoegen. Er zijn meer narratieven mogelijk, maar die zijn vaak uitgewist en verzwegen. Ik wil de geschiedenis eerlijker en completer maken.” zegt Kaersenhout. Ze maakte dit kunstwerk in samenwerking met verschillende experts: glasblazers, onderzoekers en vormgevers.

LEVENSVERHALEN De tafel is gedekt voor vijftien buitengewone vrouwen van over de hele wereld, van de oudheid tot nu. Hun levensverhalen getuigen van moed, kracht, verzet, zorgzaamheid en liefde. Deze vrouwen hebben de geschiedenis mee bepaald, maar hun levens en daden bleven onderbelicht. Kaersenhout deelt ze op in drie groepen, elk aan een kant van de driehoekige tafel: ‘Krijgerskoninginnen en Goddelijke Figuren’, ‘Slavernij en Kolonialisme’ en ‘Kolonialisme en Hedendaagse Revolutionairen’. Vrouwen als Koningin Nanny van Jamaica: één van de eerste verzetsleiders tegen de slavernij in Noord- en Zuid-Amerika en Marsha P. Johnson: homorechten activist en transgender revolutionair, krijgen in ‘Guess Who’s Coming to Dinner too?’ letterlijk een plaats aan tafel. En door deze tentoonstelling ook een plek in het museum.

De vrouwen worden aan tafel vertegenwoordigd door glaswerk en geborduurde tafellopers. Deze tafellopers worden tijdens de tentoonstelling samen met bewoners van Haarlem voltooid. Met Kaersenhout borduren de deelnemers zo samen aan een nieuwe, toekomstige versie van de installatie. Gemeenschapsgevoel, empowerment en het gesprek over ongeziene vrouwen is voor Kaersenhout een belangrijk onderdeel in dit co-creatieproces. Daarnaast wordt het publiek in ‘Who is she?’ gevraagd wie vanuit hun perspectief een plaats aan tafel verdient.

ANDER PERSPECTIEF Geïnspireerd door het werk van Kaersenhout heeft conservator Manique Hendricks samen met conservator in opleiding Maarten de Leede en directeur Ann Demeester met een ander perspectief naar de collectie van het Frans Hals Museum gekeken. Zij hebben een selectie gemaakt van portretten van en door vrouwen uit de periode 1820 tot heden van kunstenaars als Charley Toorop, Hellen van Meene, Julika Rudelius, Charles Howard Hodges en Jan Sluijters.