2021-09-02 08:15:00 | RIVM deelt mee waaraan omwonenden Tata worden blootgesteld; ‘hoge concentraties schadelijke stoffen’

IJMUIDEN Mensen die in de buurt van Tata Steel in IJmuiden wonen, worden blootgesteld aan veel meer schadelijke stoffen dan mensen die ergens anders wonen. De hoeveelheid lood is zelfs zo hoog dat het gevolgen kan hebben voor de gezondheid van omwonenden, dit overschrijdt de zogeheten gezondheidskundige grenswaarde. Dat geldt ook voor zogenoemde polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK).

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft eind vorig jaar op tientallen plekken in Wijk aan Zee, Beverwijk, Velsen, IJmuiden en Heemskerk neergedwarreld stof verzameld. Dat gebeurde zowel op straat als bij mensen in huis. De samenstelling van de stofdeeltjes werd geanalyseerd in een laboratorium. De monsters werden vergeleken met stof dat was verzameld in Amersfoort, De Rijp (bij Alkmaar) en De Zilk (bij Noordwijk). Die plaatsen liggen ver van Tata Steel.

STOFFEN In het stof in Wijk aan Zee werd ongeveer 900 keer zo veel vanadium, 160 keer zo veel mangaan en 150 keer zo veel ijzer gemeten als buiten de IJmond. “Dit geldt vooral voor de locaties die het dichtst bij het terrein van Tata Steel liggen”, aldus het RIVM. Andere stoffen die veel zijn gemeten in de buurt van Tata Steel zijn chroom, magnesium, nikkel, arseen, cadmium, aluminium, calcium, strontium, barium, koper, kobalt en zink.

Binnen in de huizen waren de niveaus van de stoffen lager dan buiten op straat, maar ook hier was het hoger dan buiten de IJmond. Zo was de hoeveelheid lood binnenshuis in Wijk aan Zee tot meer dan honderd keer zo hoog als in Amersfoort.

Het is niet zo dat mensen meteen ziek worden als ze iets binnenkrijgen, maar het is een blootstelling die je niet moet willen.

LOOD Een stof als lood is heel schadelijk voor de gezondheid, vooral bij kinderen. Als mensen er langdurig aan worden blootgesteld, kunnen ze schade aan hersenen en zenuwen oplopen. Ook de andere stoffen kunnen slecht zijn voor de gezondheid. Het RIVM kan niet zeggen hoeveel mensen een ziekte als kanker zullen krijgen door de vervuiling. “Het is niet zo dat mensen meteen ziek worden als ze iets binnenkrijgen, maar het is een blootstelling die je niet moet willen. Elke blootstelling kan het risico een beetje verhogen. Dat risico is aan de kleine kant, maar het is er wel”, zegt onderzoeksleider Janneke Elberse van het RIVM.

STAALINDUSTRIE Het RIVM heeft geen metingen gedaan bij de schoorstenen van Tata zelf, maar de resultaten “geven een indicatie dat een aanmerkelijk deel van het neergedaalde stof afkomstig is van het terrein van Tata Steel”. Verder onderzoek moet daar meer duidelijkheid over geven. Maar stoffen als ijzer, mangaan, vanadium en chroom “zijn typerend voor de staalindustrie. We hadden kunnen zeggen ‘dat onderzoeken we nog’, maar dat vonden we ook niet fair. We vonden het van belang om deze uitspraak al wel te doen”, aldus Elberse.

LOKALE ACTIEGROEP De omwonenden van Tata Steel zijn niet te spreken over het onderzoek naar vervuiling in het gebied. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft geen metingen verricht bij de schoorstenen van de staalfabriek, waar de schadelijke stoffen vandaan zouden komen. “Wij hebben niets aan dit onderzoek omdat niet aan de bron is gemeten”, zegt Stichting Schapenduinen van ondernemer Jan de Jong. De Jong woont op landgoed Schapenduinen in Bloemendaal, niet ver van Tata Steel. Hij is een van de belangrijkste lokale tegenstanders van de staalfabriek.