2020-10-12 18:17:06 | ‘Mijn toekomst werd bepaald door mijn achtergrond’

Schepel leefde zelf jaren in armoede. ‘Ik heb van kinds af aan meegekregen: ‘Je bent een dubbeltje. Je zal nooit iets anders worden.’ Dat betekent dat mijn toekomst bepaald wordt door mijn achtergrond.’

Paddepoel

Schepel is een geboren Stadjer. ‘Ik kom uit Paddepoel. Als ik tegen mensen uit Groningen zeg dat ik daar weg kom, dan weten ze genoeg, want dat was een arbeiderswijk’, vertelt Schepel. ‘Mijn vader was arbeider en mijn broers werden het ook, die werkten allemaal met hun handen. Ik was de jongste en zou dat ook maar doen.’

Schepel vervolgt: ‘Al op school werd mij gevraagd wat mijn ouders voor werk deden. Als ik dan zei dat mijn vader arbeider was, werd ik direct al in die groep ingedeeld en werd er minder aandacht aan mij besteed.’

Natuurlijk zijn er wel uitzonderingen, van mensen met veel doorzettingsvermogen, maar het gros van de mensen accepteert z’n lot. Ik deed dat ook

Volgens hem is dit typerend voor bepaalde regio’s en wijken. ‘Natuurlijk zijn er wel uitzonderingen, van mensen met veel doorzettingsvermogen die zeggen dat je er wél uit kunt ontsnappen, maar het gros van de mensen accepteert z’n lot. Ik deed dat ook.’

‘Dan heb je geen perspectief op meer loon of op een carrière, wat vroeger altijd al een vies woord was’, legt Schepel uit. ‘Je hebt een huurhuis en je blijft tot je dood in dat huurhuis wonen. Want dat is wie je bent, een huis kopen is niet voor jou weggelegd.’

Gebrek aan emoties

In zijn jeugd leerde Schepel niet goed met emoties om te gaan. ‘Ik kende alleen de standaard emoties: blij, boos en verdrietig. Ik wist niet dat er nog andere emoties bestonden. Als je een conflict had dan sprak je er niet over. Zo ging ik ook mijn volwassenheid in. Ik heb moeten leren hoe ik met anderen om moest gaan.’

Volgens Schepel heeft dat best voor wat problemen gezorgd. ‘Pas nadat ik mezelf een beetje ontwikkelde kwam ik erachter dat ik zoveel meer had kunnen doen. Ik had mezelf wat meer op waarde moeten schatten.’

‘Kansen niet gepakt’

Doordat hij in armoede leefde, heeft Schepel best wat kansen laten schieten. ‘Ik heb heel wat keuzes gemaakt en kansen niet gepakt omdat ik ze niet durfde te pakken, niet kon pakken. Ik vond mezelf ‘maar een lts’er’. Daar is niks mis mee, maar de buitenwereld kijkt daar anders tegenaan. Je hoort niet bij de gemiddelde modelverdiener die elke vakantie naar Frankrijk gaat.’

Al met al hielp dit niet bij het opbouwen van zijn eigenwaarde. ‘Je bungelt onderaan de samenleving, dat geeft je een minderwaardigheidsgevoel. Je kijkt op tegen iedereen die hoger opgeleid is dan jij en je voelt je niet gelijkwaardig aan een ander.’

Ik heb heel wat keuzes gemaakt en kansen niet gepakt omdat ik ze niet durfde te pakken, niet kon pakken. Ik vond mezelf ‘maar een lts’er’

‘Daar komt bij dat de hulpverlening vroeger was ‘wij gaan je wel even helpen, want wij denken dat je hulp nodig hebt’’, vervolgt Schepel. ‘Er werd niet naar de mensen geluisterd, maar de keerzijde is dat mensen het ook niet vertelden. Ik kon het ook niet vertellen want ik geloofde het zelf niet.’

Sterk uit Armoede

Schepel voelde zich zo tot zijn 44ste. Toen begon hij aan de opleiding ervaringsdeskundige en veranderde zijn gedachtegang. ‘Ik kwam erachter dat er veel meer in mij zit dan er uit is gekomen en waar ook niet echt aandacht voor is geweest. Misschien had ik wel naar een andere school gekund en een andere opleiding kunnen genieten.’

Veel van de dingen die hij heeft meegemaakt, ziet Schepel terug bij collega’s van Sterk uit Armoede. Dit is een emancipatiebeweging van, voor en door de mensen die te maken hebben (gehad) met armoede. Deze beweging werkt vanuit de overtuiging dat armoede een onrecht is. Schepel werkt hier als ervaringsdeskundige. Wat dit inhoudt?

‘Ik zet mijn levensverhaal in op een professionele manier’, vertelt Schepel. ‘Ik neem ervaringskennis mee in het werkveld met als doel om hulpverlening beter aan te laten komen bij de mensen waar het om gaat. We geven ook een opleiding aan mensen die hun leven lang in armoede leven.’

Het levensverhaal staat bij deze opleiding centraal: ‘Daar gaan we mee aan de slag, want er zijn dingen gebeurd of dingen zijn je overkomen, waardoor je in deze situatie bent beland. Soms ben je daar zelf ook oorzaak van geweest, bijvoorbeeld door schulden, ruzies of verkeerd gelopen relaties.’

‘Veel mensen hebben emotionele armoede’

‘Wij gaan dan kijken hoe dat komt, waarom maak je steeds maar weer dezelfde beslissing?’ Schepel noemt een voorbeeld: ‘Zoals een vrouw die steeds weer de verkeerde man kiest. Dat ze denkt ‘dit is de liefde van mijn leven’ en er wordt een kind geboren, maar dan wordt ze ‘wakker’, als het ware, en dan gaat het mis.’

Praat erover. Zoek iemand om het ermee over te hebben. Schaamte is één van de grootste dingen waar ik ook tegenaan liep

Eigenwaarde, of vooral het gebrek daaraan, is volgens Schepel de ‘gemeenschappelijke deler’. ‘Dat wordt veroorzaakt door de omgeving waar je opgroeit. Vaak komen deze mensen uit een wijk waar alleen maar gelijkgestemden wonen en de mensen die in zo’n wijk opgroeien hebben later minder kans om meer te gaan verdienen.’

Volgens Schepel maakt het soms niet uit waar de mensen vandaan komen of welke achtergrond ze hebben. ‘Het maakt niet altijd uit of je het financieel goed gehad hebt thuis. Veel mensen hebben emotionele armoede, dan gaat het erom hoe je behandeld bent door je ouders en wat je van hen hebt meegekregen.’

Schepel heeft het zijn ouders lang kwalijk genomen dat hij in die situatie terecht gekomen is. ‘Pas nadat ik met mijn verhaal bezig ging ontdekte ik dat zij hun best hebben gedaan met de kennis die zij hadden. Met die inzichten heb ik het hen kunnen vergeven.’

Praat erover

Schepel wil iedereen die nu in armoede leeft, één tip meegeven: praat erover. ‘Zoek iemand om het ermee over te hebben. Schaamte is één van de grootste dingen waar ik ook tegenaan liep. Ik ben opgegroeid als man, zoals mijn vader zei. Je moet jezelf leren redden.’

‘En wat een schaamte is het dan dat je, als men al op je neerkijkt omdat je laagopgeleid bent en in een achterstandswijk woont, ook nog om hulp moet vragen als het niet lukt. Vraag maar eens hulp, dat is hartstikke lastig. Maar je moet het wel doen. Praat erover’, besluit Schepel.

Lees ook:
– ‘In Groningen word je van een dubbeltje niet snel een kwartje’
– ‘In sommige Groningse gezinnen wordt genoegen genomen met een minder onderwijsniveau’